Czym jest code switching i dlaczego mieszamy języki?
Choć pojęcie code switching brzmi tajemniczo, to istnieje duże prawdopodobieństwo, że nie tylko słyszałeś o tym zjawisku językowym, ale nawet używałeś go w rozmowie. Czym jest code switching lub mieszanie języków, kiedy występuje i czy stanowi zagrożenie dla języka polskiego?
Co to jest code switching?
Code switching to zjawisko polegające na mieszaniu różnych języków w ramach jednej wypowiedzi. Fenomen ten dotyczy też tekstów pisanych.
Uważa się, że jest to cecha typowa dla osób posługujących się wieloma językami, ale może też występować u osób jednojęzycznych. W tym przypadku mówca przechodzi z języka ojczystego na dialekt lub gwarę.
Jak wygląda code switching w praktyce?
„Proszę o przygotowanie draftu umowy do piątku”. Założyć można, że mówca zna polską wersję słowa draft, czyli projekt, i teoretycznie mógłby użyć tego sformułowania w swojej wypowiedzi, jednak draft jest preferowaną formą.
„Zgubiłeś się, boroczku?” Tutaj pomieszano język polski z gwarą śląską. W gwarze śląskiej boroczek oznacza pechowca, jednak bez wydźwięku negatywnego. Każda osoba posługująca się gwarą śląską w mig zrozumie znaczenie i zabarwienie emocjonalne tej wypowiedzi.
Kto używa code switchingu i w jakich okolicznościach?
Code switching jest stosowany zarówno przez dzieci, jak i dorosłych. Zauważono jednak pewne różnice w tym, w jakich sytuacjach obie te grupy mieszają języki. Dzieci przełączają się między jednym językiem a drugim w trakcie nauki języka obcego. Im lepsze umiejętności językowe, tym rzadziej pojawia się w ich mowie czy piśmie code switching. Dorośli stosują ten fenomen bardziej świadomie, kiedy są pewni, że ich rozmówca zna język obcy, na który przechodzą.
W jakich okolicznościach code switching występuje najczęściej? Mieszanie języków występuje zarówno w sferze prywatnej, jak i zawodowej, ale ogólnie możemy wyróżnić kilka okoliczności, w których ten fenomen się pojawia.
- Code switching jest częstym zjawiskiem u dzieci dorastających w rodzinach dwujęzycznych. Dzieci używają tego rozwiązania świadomie i nieświadomie, kiedy czują, że w ten sposób mogą wyrazić siebie lepiej niż gdyby używały tylko jednego języka.
- Mieszanie języków wymusza międzynarodowe środowisko pracy. Często pracownicy korporacji nie znajdują po prostu w języku polskim trafnych określeń na zawody, produkty, procesy i zjawiska występujące w ich otoczeniu, więc preferują code switching, aby nazwać je precyzyjnie.
- Możliwe jest mieszanie języków w wypowiedziach, aby wykluczyć innych z rozmowy. Jeśli dwie osoby w anglojęzycznym miejscu używają języka polskiego, mogą oddzielić się od reszty, zachować coś w tajemnicy i stworzyć między sobą pewną intymność.
- Kiedy mówiący chce wyrazić solidarność z grupą społeczną, np. mniejszością językową lub osobami posługującymi się gwarą, może świadomie stosować code switching. Gdy prowadzący rozmowę używają podobnych zwrotów, szybko nawiązują lepszy kontakt.
- Możliwe jest również kompensowanie braków w środkach wyrazu w danym języku. Jeśli osoba mówiąca ma braki w jednym języku, może wyrażać się w innym, aby uzupełnić owe luki. Okoliczności, które temu sprzyjają, to słaba znajomość jednego z języków, zmęczenie lub zdenerwowanie mówcy czy zły stan psychiczny.
Czy mieszanie języków jest zjawiskiem pozytywnym, czy negatywnym?
Są sytuacje, w których code switching może być postrzegany jako zjawisko niepożądane. Na przykład w nauczaniu języków obcych, gdzie uczniowie muszą używać wypowiedzi w języku docelowym, mieszanie języków nie jest oceniane pozytywnie.
Puryści językowi wciąż obawiają się, że zapożyczenia z innych języków zniszczą język polski. W tym kontekście zjawisko code switchingu może być również postrzegane jako zagrożenie.
Jest jednak rzeczą normalną, że język stale się zmienia, a na język polski już w przeszłości wpływały łacina, język niemiecki, angielski i francuski.
Nie sposób też uciec przed zjawiskiem code switchingu w międzynarodowym środowisku pracy. Szczególnie w branżach ściśle związanych z nowymi technologiami mieszanie języków występuje na co dzień. Code switching wymuszony jest poniekąd tym, że język polski nie nadąża w rozwoju za postępem technologicznym. Inżynierowie i pracownicy rozmaitych profesji często mieszają języki w swoich wypowiedziach, co pozwala im skutecznie i precyzyjnie komunikować się między sobą.
Jak widać, code switching pełni bardzo przydatną funkcję w komunikacji, a zarzuty o niszczeniu przez ten fenomen języka ojczystego są prawdopodobnie bezpodstawne. Język polski przechodzi ciągłą zmianę i tego typu zjawiska są wpisane w jego rozwój.
Podsumowanie:
- Code switching to mieszanie różnych języków w jednej wypowiedzi lub zdaniu.
- Na rozwój języka polskiego wpływa międzynarodowe środowisko pracy, więc code switching staje się coraz bardziej powszechny.
- Do mieszania języków może dochodzić świadomie i celowo, jednak często jest to nieświadomie wykonywana strategia komunikacyjna.
- Codzienna praktyka mieszania różnych języków przez osoby wielojęzyczne nie jest błędem, a umiejętnością wspierającą porozumiewanie się.
Oceń artykuł:
Dodaj komentarz