Przekład intersemiotyczny – na czym polega?
W codziennym życiu dość często mamy styczność z przekładem intersemiotycznym. Jeśli to pojęcie niewiele Ci mówi, w tym artykule postaramy się wyjaśnić, czym jest przekład intersemiotyczny i gdzie się go wykorzystuje. Przedstawimy też kilka prostych przykładów. Zapraszamy do lektury.
Na czym polega przekład intersemiotyczny?
Przekład intersemiotyczny polega na zamianie jednego systemu znaków na inny.
Przekład ten ma charakter pozawerbalny, może być dźwiękowy (np. muzyka) lub rysunkowy (jak przejście dla pieszych).
Co to w praktyce oznacza? Powróćmy do wymienionej wcześniej „zebry”, czyli pasów na drodze. Mamy opracowany kodeks drogowy, w którym znajdziemy dokładne informacje o tym, że do przemieszczania się pieszych z jednego chodnika na drugi służą specjalnie do tego wyznaczone miejsca – pasy. Przekładem intersemiotycznym tej części kodeksu drogowego będą znaki poziome, a więc narysowane na jezdni przejście dla pieszych.
Przekład intersemiotyczny – jakie są jego cele?
Jak się okazuje, z przekładem intersemiotycznym mamy do czynienia od najmłodszych lat, gdyż uczymy się tego już na etapie edukacji wczesnoszkolnej.
Praktykowanie przekładu w takiej formie pozwala rozbudzić wyobraźnię, a także kształtować sprawność językową. Umożliwia także oddanie emocji czy uczuć, które są przedstawione w formie słownej. Możemy zrozumieć, zinterpretować przekaz, nadal zachowując jego oryginalny sens.
Przekład intersemiotyczny a adaptacja
Wbrew pozorom przekład intersemiotyczny nie jest równoznaczny z adaptacją.
Z adaptacją mamy do czynienia, gdy wykorzystujemy jedynie fragment dzieła, które chcemy przedstawić w innym systemie znaków. Jednak w tym przypadku możemy zmienić np. zakończenie opowieści albo pominąć jej pewne fragmenty, jeśli chcemy osiągnąć konkretny cel. Zachodzi tu możliwość dowolnej interpretacji. W przypadku przekładu intersemiotycznego stawiamy nacisk na zachowanie sensu pierwotnego tekstu.
Przykłady przekładu intersemiotycznego
Wcześniej wspomniane przejścia dla pieszych to prosty, a zarazem wiele wyjaśniający przykład. Wiesz o tym, że nie możesz wchodzić na jezdnię w dowolnym miejscu – od tego są pasy, bo tak „mówi” kodeks drogowy. Gdyby samorządy nie decydowały się na stosowanie innego systemu znaków, otaczałyby nas tabliczki z cytatami z kodeksu drogowego wyjaśniającymi, czym jest przejście dla pieszych i co grozi za przechodzenie przez jezdnię w miejscu niedozwolonym.
Przekładem intersemiotycznym będą także światła przy pasach lub na skrzyżowaniach, a nawet klakson – informujący o potencjalnym niebezpieczeństwie lub sytuacji zagrażającej zdrowiu bądź życiu.
Innym przykładem może być ekranizacja lub spektakl teatralny na podstawie książki. Pod warunkiem, że odzwierciedlamy sens i szczegóły zawarte w formie słownej. Wszelkie zmiany, zwłaszcza te istotne, są już adaptacją.
Przeczytaj również:
Przekład intersemiotyczny w szkole
Jak wspominaliśmy na początku, przekładu intersemiotycznego uczymy się już jako dzieci. Podczas zajęć szkolnych, zwłaszcza z języka polskiego i plastyki, otrzymujemy często zadania polegające na interpretacji tekstu bądź rysunku.
Nauczyciele wykorzystują przekład intersemiotyczny do pracy ze źródłem literackim. Jako uczniowie otrzymujemy treść (wiersz, artykuł, opowiadanie), które następnie mamy zinterpretować, np. w formie wypracowania, przedstawienia czy prostego rysunku. Albo po obejrzeniu filmu edukacyjnego mamy opracować plakat, przygotować wywiad lub streszczenie.
W tym celu ćwiczymy interpretację na podstawie swoich odczuć, emocji towarzyszących poznaniu formy słownej. Przedstawiamy coś takie, jakie jest naprawdę, ale w innej formie. Podczas prezentowania swojego dzieła dziecko argumentuje powody, dla których postanowiło narysować czy pokazać interpretację treści w ten właśnie sposób. To pozwala rozbudzać wyobraźnię i kształtować sprawność językową.
Podsumowanie:
- Przekład intersemiotyczny polega na zamianie jednego systemu znaków na inny. Uczymy się tego już od najmłodszych lat.
- Przekład intersemiotyczny pozwala interpretować pozawerbalnie dany przekaz – może być dźwiękowy i rysunkowy.
- Przekład intersemiotyczny rozbudza kreatywność, wyobraźnię i kształtuje sprawność językową.
Oceń artykuł:
Dodaj komentarz