Przekład intersemiotyczny – na czym polega?

Na czym polega przekład intersemiotyczny?

Przekład ten ma charakter pozawerbalny, może być dźwiękowy (np. muzyka) lub rysunkowy (jak przejście dla pieszych).

Co to w praktyce oznacza? Powróćmy do wymienionej wcześniej „zebry”, czyli pasów na drodze. Mamy opracowany kodeks drogowy, w którym znajdziemy dokładne informacje o tym, że do przemieszczania się pieszych z jednego chodnika na drugi służą specjalnie do tego wyznaczone miejsca – pasy. Przekładem intersemiotycznym tej części kodeksu drogowego będą znaki poziome, a więc narysowane na jezdni przejście dla pieszych.

Przekład intersemiotyczny – jakie są jego cele?

Jak się okazuje, z przekładem intersemiotycznym mamy do czynienia od najmłodszych lat, gdyż uczymy się tego już na etapie edukacji wczesnoszkolnej.

Praktykowanie przekładu w takiej formie pozwala rozbudzić wyobraźnię, a także kształtować sprawność językową. Umożliwia także oddanie emocji czy uczuć, które są przedstawione w formie słownej. Możemy zrozumieć, zinterpretować przekaz, nadal zachowując jego oryginalny sens.

Przekład intersemiotyczny a adaptacja

Z adaptacją mamy do czynienia, gdy wykorzystujemy jedynie fragment dzieła, które chcemy przedstawić w innym systemie znaków. Jednak w tym przypadku możemy zmienić np. zakończenie opowieści albo pominąć jej pewne fragmenty, jeśli chcemy osiągnąć konkretny cel. Zachodzi tu możliwość dowolnej interpretacji. W przypadku przekładu intersemiotycznego stawiamy nacisk na zachowanie sensu pierwotnego tekstu.

Przykłady przekładu intersemiotycznego

Wcześniej wspomniane przejścia dla pieszych to prosty, a zarazem wiele wyjaśniający przykład. Wiesz o tym, że nie możesz wchodzić na jezdnię w dowolnym miejscu – od tego są pasy, bo tak „mówi” kodeks drogowy. Gdyby samorządy nie decydowały się na stosowanie innego systemu znaków, otaczałyby nas tabliczki z cytatami z kodeksu drogowego wyjaśniającymi, czym jest przejście dla pieszych i co grozi za przechodzenie przez jezdnię w miejscu niedozwolonym.

Przekładem intersemiotycznym będą także światła przy pasach lub na skrzyżowaniach, a nawet klakson – informujący o potencjalnym niebezpieczeństwie lub sytuacji zagrażającej zdrowiu bądź życiu.

Innym przykładem może być ekranizacja lub spektakl teatralny na podstawie książki. Pod warunkiem, że odzwierciedlamy sens i szczegóły zawarte w formie słownej. Wszelkie zmiany, zwłaszcza te istotne, są już adaptacją.

Przekład intersemiotyczny w szkole

Jak wspominaliśmy na początku, przekładu intersemiotycznego uczymy się już jako dzieci. Podczas zajęć szkolnych, zwłaszcza z języka polskiego i plastyki, otrzymujemy często zadania polegające na interpretacji tekstu bądź rysunku.

Nauczyciele wykorzystują przekład intersemiotyczny do pracy ze źródłem literackim. Jako uczniowie otrzymujemy treść (wiersz, artykuł, opowiadanie), które następnie mamy zinterpretować, np. w formie wypracowania, przedstawienia czy prostego rysunku. Albo po obejrzeniu filmu edukacyjnego mamy opracować plakat, przygotować wywiad lub streszczenie.

W tym celu ćwiczymy interpretację na podstawie swoich odczuć, emocji towarzyszących poznaniu formy słownej. Przedstawiamy coś takie, jakie jest naprawdę, ale w innej formie. Podczas prezentowania swojego dzieła dziecko argumentuje powody, dla których postanowiło narysować czy pokazać interpretację treści w ten właśnie sposób. To pozwala rozbudzać wyobraźnię i kształtować sprawność językową.