Narzędzia dla tłumacza – 7 najważniejszych rodzajów

Dlaczego warto korzystać z narzędzi dla tłumacza?

Miej świadomość, że niezależnie od tego, jak doskonale władasz językiem źródłowym i docelowym oraz jak sprawnie posługujesz się technikami tłumaczeniowymi, czasami będziesz potrzebować wsparcia.

Obecnie profesjonalni tłumacze na co dzień stosują całą gamę narzędzi, które są nieocenione dla poprawy jakości tekstów i efektywności pracy. Poniżej omawiamy narzędzia do tłumaczenia, wycen, a także korekty i edycji tekstów.

Narzędzia dla tłumacza – 7 najważniejszych rodzajów

Profesjonalny tłumacz w 2023 roku powinien korzystać ze słowników i encyklopedii online, narzędzi CAT i posiłkować się wiedzą innych doświadczonych tłumaczy i językoznawców.

Oto najważniejsze narzędzia, które w swoim arsenale powinien mieć każdy, kto zawodowo zajmuje się tłumaczeniem.

Narzędzia CAT dla tłumacza

Oprogramowanie typu CAT, czyli Computer Aided Translation, oznacza wszelkie aplikacje i programy, które w szczególny sposób ułatwiają sam proces tłumaczenia. Warto zaznaczyć, że tłumacze korzystający z narzędzi CAT samodzielnie wykonują przekład i wspierają się oprogramowaniem jedynie niektórych aspektach pracy z tekstem.

Narzędzia CAT dzielą się na programy przystosowane do pracy z programami typu Word oraz oprogramowanie wyposażone w niezależne edytory tekstu. Większość narzędzi CAT umożliwia tłumaczenie różnych formatów plików źródłowych w jednym oknie edycyjnym bez konieczności korzystania z oprogramowania towarzyszącego formatowi pliku, a także mają swoją pamięć tłumaczeniową oraz obsługują różne narzędzia, które zwiększają wydajność i spójność tłumaczenia.

Najważniejsze funkcje narzędzi CAT

Tłumaczenie wspomagane komputerowo to szeroki i nieprecyzyjny termin obejmujący szereg narzędzi. Wśród nich można wymienić:

• Narzędzia pamięci tłumaczeniowej (TM tools) składające się z bazy danych segmentów tekstu w języku źródłowym i ich tłumaczeń w jednym lub kilku językach docelowych.
• Programy sprawdzające pisownię i gramatykę, wbudowane w edytory tekstu lub dostępne jako dodatki do programów.
• Oprogramowanie do zarządzania terminologią, które pozwala tłumaczom na zarządzanie własnym bankiem terminologicznym w formie elektronicznej.
• Terminologiczne bazy danych znajdujące się na komputerze głównym lub dostępne za pośrednictwem Internetu, służące do przeszukiwania już przetłumaczonych tekstów lub różnego rodzaju tekstów paralelnych.
• Programy wyszukujące słowa lub wyrażenia oraz ich kontekst w jedno-, dwu- lub wielojęzycznym korpusie, takim jak bitext lub pamięć tłumaczeniowa.
• Systemy dopasowywania tekstów: narzędzia, które służą dopasowywaniu tekstu źródłowego i jego tłumaczenia, które następnie mogą być analizowane przy użyciu narzędzia do wyszukiwania pełnotekstowego lub systemu konkordancji.
• Oprogramowanie do zarządzania projektami, które umożliwia lingwistom ustrukturyzowanie złożonych projektów tłumaczeniowych w formie łańcucha zadań, przydzielenie poszczególnych zadań różnym osobom i śledzenie postępów.

Najpopularniejsze narzędzia CAT

Większość narzędzi CAT jest płatna, jednak jest też kilka darmowych programów, których funkcje są ograniczone, ale będą odpowiednie na początek tłumaczeniowej kariery. Oto najpopularniejsze darmowe i płatne narzędzia CAT:

• SDL Trados
• memoQ
• Wordfast
• Phrase (dawniej Memsource)
• Omega T (darmowy program)

Narzędzia MT

Oprogramowanie do tłumaczenia maszynowego wzbudza wiele kontrowersji w branży tłumaczeniowej. Jednak nie przez swoje ograniczone możliwości, a nieumiejętne wykorzystanie jego funkcji przez nieprofesjonalnych i nieuczciwych tłumaczy, którzy ślepo zaufali programom i powierzyli im swoją pracę.

Programy MT tłumaczą teksty bez udziału tłumacza, jednak są dość zawodne, zwłaszcza w przypadku krótkich tekstów bez kontekstu lub treści specjalistycznych. Oprogramowanie tego typu, na ten moment, nie jest w stanie wychwycić części niuansów językowych i dobrać idealnie dopasowanych ekwiwalentów, dlatego powinno być traktowane wyłącznie jako narzędzie do wstępnego przekładu, który wymaga późniejszej edycji.

Niemniej w rękach doświadczonego tłumacza, który może poszczycić się sporym wyczuciem i dużą wiedzą językową, programy tego typu są doskonałym narzędziem usprawniającym tłumaczenie.

Najpopularniejsze narzędzia MT:

• Google Translate
• DeepL
• Amazon Translate

Słowniki

Mimo że czasy, kiedy tłumacze okupowali biblioteki w poszukiwaniu idealnych ekwiwalentów słownych, dawno minęły, to słowniki wciąż są nieocenionym narzędziem podczas tłumaczenia. Jeśli chodzi o tradycyjne, papierowe wydania, to warto zaopatrzyć się w słowniki synonimów oraz słowniki specjalistyczne z tłumaczonych dziedzin, np. słowniki leksyki prawnej bądź medycznej. Dzięki nim nie pogubisz się w fachowej nomenklaturze.

Poza tradycyjnymi formami dobrze mieć też w swoim arsenale przynajmniej kilka sprawdzonych słowników online – najlepiej takich, które zawierają porównania zgromadzonych w sieci tekstów paralelnych.

Najpopularniejsze słowniki online:

• Glosbe
• PONS
• Context Reverso
• Merriam-Webster (słownik języka angielskiego)
• AcronymFinder (słownik angielskich skrótów i abrewiatur)

Fora i grupy branżowe

Internet ofiarował nam niemalże nieograniczone pole manewru do wymiany doświadczeń i wiedzy, także tej z zakresu tłumaczenia i dobrych praktyk branżowych. Niewykorzystanie takich możliwości to spory błąd, zwłaszcza na początku kariery zawodowej. Dlatego koniecznie zajrzyj na największe fora i grupy zrzeszające profesjonalnych tłumaczy, np. na serwisie Facebook lub LinkedIn. Tam czeka na Ciebie dostęp do fachowej wiedzy najbardziej uznanych profesjonalistów z branży.

Najpopularniejsze fora dla tłumaczy:

• Proz.com
• ForumTłumaczy.pl
• Globtra.com
• Translators’ Cafe

Encyklopedie

Praca tłumacza wymaga nieustannego doskonalenia swojego warsztatu oraz poszerzania wiedzy z różnych dziedzin. Jeśli więc chcesz świadczyć fachowe usługi, warto korzystać z encyklopedii językowych i branżowych. W dzisiejszych czasach nie musisz jednak wertować opasłych tomów. Zamiast tego możesz wykorzystać zasoby encyklopedii w formacie online.

Najpopularniejsze encyklopedie online dla tłumaczy:

• Encyklopedia z zakresu militariów (j. angielski).
• Encyklopedia i glosariusz pojęć z zakresu biologii, botaniki i zoologii (j. angielski).
• Encyklopedia łaciny prawniczej.
• Encyklopedia z dziedziny IT (j. angielski).
• Encyklopedia z dziedziny księgowości (j. polski).

Narzędzia dla tłumacza – korekta i edycja tekstów

Wysokiej jakości tłumaczenie musi być wierne, czytelne oraz zgodne z wszelkimi normami językowo-stylistycznymi. W związku z tym tłumacz powinien także wspomagać się narzędziami do korekty i edycji tekstów. Obecnie do wyboru mamy sporo różnych aplikacji i programów, które pokazują błędy gramatyczne, stylistyczne i ortograficzne, a także wskazują na niespójności tekstu lub nieodpowiedni ton i rejestr wypowiedzi.

Najpopularniejsze narzędzia do korekty i edycji tekstów:

• LanguageTool (j. polski, angielski, niemiecki, rosyjski i inne).
• Grammarly (j. angielski).
• Korektoronline (j. polski).

Narzędzia dla tłumacza – wycena i edycja plików

Na koniec mamy jeszcze kilka narzędzi, które nie przydają się każdego dnia, ale czasami mogą oszczędzić Twój czas. Mowa tu głównie o narzędziach do wyceny, np. wygodne liczniki słów i znaków, oraz oprogramowanie do zmiany formatu plików. Powyższe narzędzia dla tłumacza przydają się głównie do wyceny i pracy z tekstami w nieedytowalnych plikach PDF.

Najpopularniejsze narzędzia do wyceny i edycji plików:

• WordCounter (licznik słów i znaków obsługujący formaty PDF).
• OnlineOCR (program do konwertowania plików PDF)
• SodaPDF (program do konwertowania plików PDF)