Tłumaczenie książek – przewodnik dla autorów i tłumaczy
Tłumaczenie książek to marzenie niejednego studenta kierunków filologicznych i miłośnika literatury. Przekład książek wyobrażamy sobie jako bezstresowe zajęcie, polegające na zarabianiu na pracy z fascynującymi powieściami, wykonywaną w zaciszu domowym lub gdzieś daleko w tropikach. Czy rzeczywiście jest tak bajecznie? Przekonaj się, ile kosztuje tłumaczenie, kto sprawdzi się w roli tłumacza książek i czy to rzeczywiście droga usłana różami.
Tłumaczenie książek – na czym polega?
Tłumaczenie książek odnosi się do przekładu wszelkich dłuższych dzieł literatury, począwszy od powieści obyczajowych, kryminalnych i romantycznych, przez antyczne dramaty i nowoczesne reportaże, aż po pracę z e-bookami branżowymi.
To bardzo ważne zajęcie z punktu widzenia wymiany kulturowej, edukacji międzynarodowej oraz kształtowania wyobrażenia na temat otaczającego nas świata, dlatego zajmować nim powinni się jedynie profesjonaliści, ceniący znaczenie słowa pisanego i literaturę w znaczeniu ogólnym.
Tłumaczenie książek a przekład nieliteracki
Przekład nieliteracki pod pewnymi względami różni się od tłumaczenia książek. W tłumaczeniu zwykłym kluczowe znaczenie ma dokładność i wierność językowa dobranych ekwiwalentów, podczas gdy przekład powieści i książek, oprócz tych kompetencji, wymaga od tłumacza innych umiejętności i wyczucia literackiego.
Poza przekładem wypowiedzi z jednego języka na drugi tłumacz powieści i książek musi także brać pod uwagę także inne kwestie, takie jak:
- czytelność tekstu w języku docelowym;
- dostosowanie tonu i stylu wypowiedzi do stosowanych w oryginale;
- przekład leksyki potocznej, żargonowej lub gwarowej;
- przekład idiomów slangowych i specjalistycznych;
- dostosowanie języka do epoki historycznej, poziomu wykształcenia i statusu postaci;
- przekład lapsusów i gier słownych;
- łatwość odbioru tekstu przez czytelników;
- dostosowanie formatowania tekstu do standardów rynku docelowego;
- tłumaczenie tytułu z uwzględnieniem założeń marketingowych.
Kto sprawdzi się w roli tłumacza książek?
Tłumaczenie książek nie polega na prostym przekładzie słów z jednego języka na drugi. To praca wymagająca znakomitej znajomości przynajmniej dwóch języków i kultur, a także umiejętności pisarskich i zamiłowania do słowa pisanego.
Tłumacz książek powinien być pasjonatem słowa pisanego, który:
- doskonale włada zarówno językiem źródłowym, jak i docelowym;
- jest oczytany i odznacza się wyczuciem literackim;
- potrafi i lubi pisać;
- zna zasady poprawnego formatowania tekstu;
- potrafi pracować z tekstami paralelnymi;
- swobodnie posługuje się technikami tłumaczeniowymi;
- potrafi wyszukiwać cytaty;
- cechuje się kreatywnością i poczuciem humoru;
- jest znakomicie zaznajomiony z kulturą i historią typową dla regionu posługiwania się zarówno językiem źródłowym, jak i docelowym.
Przeczytaj również:
Ile kosztuje tłumaczenie książki?
Tłumaczenie książek wycenia się nieco inaczej niż przekład nieliteracki. Zamiast typowej przy zwykłym tłumaczeniu wyceny za stronę rozliczeniową, czyli taką, która zawiera 1500, 1600 lub 1800 znaków ze spacjami (zzs), możesz spotkać się z ceną arkusza wydawniczego.
Arkusz wydawniczy to 22 strony maszynopisu po 1800 znaków (ze spacjami), a zatem około 40 000 zzs. Zgodnie z danymi opublikowanymi przez Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury koszt jednego arkusza waha się od 500 do 900 zł brutto w 2023 roku.
W związku z tym za nieco ponad dwustustronicową książkę trzeba zapłacić między 5-9 tysięcy złotych. Kwoty te dotyczą raczej języków popularnych, takich jak angielski, niemiecki, hiszpański, rosyjski czy francuski, natomiast w przypadku języków rzadkich (koreański, łotewski, gruziński, czy japoński) ceny za arkusz mogą być nawet kilkukrotnie wyższe.
Tłumaczenie książki z perspektywy klienta
Szukasz tłumacza dla swojej zapierającej dech w piersi powieści kryminalnej? Chcesz znaleźć profesjonalistę do przetłumaczenia fabularyzowanego e-booka swojego klienta? A może jesteś uznanym autorem, który chciałby ugruntować swoją pozycję za granicą? Jeśli któryś z tych scenariuszy jest Ci bliski, to ta część niniejszego jest skierowana właśnie do Ciebie, bo tu skupiamy się na punkcie widzenia klienta!
Czy warto tłumaczyć książkę na własną rękę?
Jeśli napisałeś powieść, którą chcesz wydać poza granicami Polski, to na pewno stoisz przed dylematem, czy warto zlecić jej przetłumaczenie, czy raczej najpierw znaleźć wydawcę. Oczywiście, w ideale to wydawnictwo powinno zająć się przekładem Twojej książki. Jednak w Polsce funkcjonuje niewiele międzynarodowych wydawców, a dysponując jedynie polską wersją językową tekstu, będziesz mieć marne szanse na zainteresowanie swoim dziełem osób zza granicy.
A zatem jeśli planujesz międzynarodową karierę, to najpewniej będziesz zmuszony znaleźć właściwą osobę, która zajmie się przekładem Twojej powieści i zainwestować w jej przetłumaczenie.
Ile trwa tłumaczenie książki?
Na książkę powyżej 200 stron zazwyczaj należy zarezerwować sobie od 6 do 12 tygodni.
Przekład książki to nie praca na akord. Czas i względny spokój są konieczne, aby móc wykonać rzeczywiście fachową pracę, na którą, poza przekładem tekstu na język docelowy, składa się sporo pobocznych zadań, takich jak zapoznanie się z całością tekstu przed tłumaczeniem, research tematyki powieści, korekta i redakcja przekładu czy wyszukiwanie niezbędnych informacji i opublikowanych wcześniej cytatów w języku docelowym.
Poza tym czas realizacji uzależniony jest także od tempa i sposobu pracy tłumacza oraz obłożenia innymi projektami.
Jak znaleźć rzetelnego tłumacza powieści?
Profesjonalne tłumaczenie może przesądzić o przysłowiowym „być czy nie być” Twojej powieści na rynku zagranicznym, dlatego warto poświęcić wystarczająco czasu i uwagi na wytypowanie odpowiedniej osoby do tego zadania. W tym celu możesz opublikować ogłoszenie na portalach dla freelancerów (oferia.pl, useme.eu, lub proZ.com), zapoznać się z listą tłumaczy, dostępną na stronie Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury, albo znaleźć profesjonalne biuro tłumaczeń.
Jako że przekład książek to łakomy kąsek dla tłumaczy, to na pewno freelancerzy szybko zarzucą Cię ofertami współpracy. Pamiętaj jednak, żeby nie przyjmować pierwszej z brzegu propozycji, a jedynie taką, która zawiera informację o doświadczeniu, wykształceniu, a także referencje od dotychczasowych klientów. Możesz również poprosić kandydatów o przygotowanie próbki tłumaczenia, jednak nie dłuższej niż jedna strona rozliczeniowa.
Co zawrzeć w ogłoszeniu?
Oto najważniejsze informacje, jakie powinieneś zawrzeć w ogłoszeniu dotyczącym poszukiwania tłumacza swojej książki lub powieści, aby zwiększyć swoje szanse na otrzymanie rzeczowej wyceny:
- długość tekstu – ilość znaków, arkuszy wydawniczych lub stron rozliczeniowych;
- tematyka tekstu i wymagania dotyczące wiedzy specjalistycznej;
- wymagane kwalifikacje, doświadczenie lub umiejętności;
- próbka tekstu do wglądu dla kandydatów;
- oczekiwany termin realizacji;
- preferowana forma rozliczenia.
Komu zlecić tłumaczenie książki?
Tłumaczenie najlepiej zlecić osobie, która dysponuje niezbędną wiedzą i doświadczeniem, jest komunikatywna oraz sporządziła dla Ciebie kompleksową i poprawną językowo ofertę – w końcu sposób komunikacji może wiele powiedzieć Ci równie wiele o umiejętnościach językowych, co dyplom wyższej uczelni.
Poprawnie skonstruowana oferta zawiera takie informacje jak:
- stawka za arkusz/stronę i pełny koszt realizacji tłumaczenia;
- forma i termin rozliczenia;
- dokładny czas realizacji z podziałem na konkretne etapy;
- informacje na temat doświadczenia, kwalifikacji i doświadczenia.
Podsumowanie:
- Tłumaczenie książek polega na przekładzie tekstu z języka źródłowego na docelowy z uwzględnieniem różnic kulturowych i dopasowaniem do grupy docelowej.
- Tłumacz powieści musi wykazywać się wyczuciem literackim oraz kreatywnością, niezbędnymi do przekładu dowcipów, idiomów czy lapsusów słownych.
- Poza zdolnościami językowymi tłumacz książek powinien znakomicie znać kulturę i historię typową dla miejsca posługiwania się językiem docelowym.
- Ogłoszenie dotyczące przekładu książki powinno zawierać opis jej tematyki, długości tekstu oraz oczekiwanego terminu realizacji tłumaczenia.
- O wyborze tłumacza powinny decydować jego kompetencje, odpowiednio przygotowana oferta i gotowość zaprezentowania swoich umiejętności.
Oceń artykuł:
Dodaj komentarz