Tłumaczenie filmów – jak wygląda?

Na czym polega tłumaczenie filmów?

Wykonywane jest na trzy główne sposoby: napisy dialogowe, lektorowanie lub dubbing.

Tłumaczenie filmów wymaga od tłumacza dużej precyzji i wielu umiejętności, ponieważ przekład musi zachować zarówno sens oryginalnych dialogów, jak i charakter postaci oraz emocje przekazywane przez aktorów.

Tłumaczenie filmów – rodzaje

Tłumaczenie filmów może odbywać się na kilka sposobów. Najczęściej stosowane metody to:

• Napisy – pojawiają się na dole ekranu w formie pisemnej i zwykle przedstawiają dialogi lub inne ważne informacje zawarte w filmie. Tłumaczenie napisów wymaga przepisania oryginalnych dialogów, przetłumaczenia ich na inny język i wyświetlania w synchronizacji z obrazem.
• Lektor (voice over) – tłumaczenie lektorskie polega na podłożeniu nagranego tłumaczenia pod oryginalną ścieżkę dialogową filmu, z jednoczesnym jej wyciszeniem. W technice voice-over tłumaczenie wypowiedzi każdego aktora wygłasza jedna osoba, czyli lektor.
• Dubbing – głosy aktorów są zastępowane przez głosy lektorów, którzy wygłaszają przetłumaczone dialogi. W dubbingu istotne jest odpowiednie dobranie głosów czytających dane wypowiedzi do płci, wieku i ogólnej aparycji bohaterów. Najczęściej stosowany jest w bajkach, filmach, serialach i programach dla dzieci i młodzieży.

To zleceniodawca powinien wskazać, jakiego formatu tłumaczenia filmu oczekuje. Jeśli jednak nie jest pewny, zawsze może skorzystać z pomocy specjalisty przy wyborze – profesjonalny tłumacz filmów ma w tej kwestii doświadczenie, może więc zaproponować najkorzystniejsze rozwiązanie.

Tłumaczenia do filmów – o czym należy pamiętać?

Przy tłumaczeniu filmów ważne są 3 kluczowe kwestie:

• Nienaganna znajomość języków (źródłowego i docelowego) – profesjonalny tłumacz filmowy powinien wyróżniać się wysokimi kompetencjami językowymi i znajomością kultury danych regionów, by przekład był zrozumiały dla docelowych odbiorców i wywoływał w nich określone emocje. Nierzadko zdarza się, że konieczna jest znajomość slangu czy nawet wulgaryzmów, które mogą mieć drugie, niedosłowne znaczenie.
• Zachowanie tempa filmu – przetłumaczone wypowiedzi aktorów powinny być konkretne i zsynchronizowane z obrazem. Przykładowo przy napisach dialogowych wyświetlane są zwykle dwie linijki tekstu podczas jednej sceny, dlatego tłumacz musi jak najbardziej skondensować wypowiedzi aktorów, by przedstawić najważniejsze informacje w zwięzłej formie.
• Zrozumienie kontekstu (sytuacyjnego i kulturowego) – tłumacze filmowi mierzą się nie tylko z samymi słowami – muszą brać pod uwagę również obraz i dźwięk, by ostateczny przekład był zrozumiały i trafny. Warto również zapoznać się z innymi dziełami danego autora oraz z historią i kulturą krajów/regionu.

Tłumaczenie tytułów filmów

O sukcesie filmu nie decyduje tylko świetny scenariusz. Równie ważny jest odpowiedni tytuł ekranizacji, który powinien nawiązywać do rozgrywającej się w filmie akcji, ale także zachęcać odbiorców do obejrzenia produkcji.

Osoba odpowiedzialna za tłumaczenie filmu powinna zadbać o dopasowanie tytułu do kultury danego regionu. Niekiedy oryginalne tytuły są nieprzetłumaczalne lub ich dosłowne tłumaczenie byłoby pozbawione sensu, dlatego często tytuł oryginalnego filmu i tłumaczenia znacznie różnią się od siebie, np.:

• „Die Hard” (umierać ciężko) – tłumaczenie: „Szklana pułapka”;
• „Bold and Beautiful” (odważny i piękny) – tłumaczenie: „Moda na sukces”;
• „Cruel Intentions” (okrutne zamiary) – tłumaczenie: „Szkoła uwodzenia”;
• „Into the Wild” (w dzicz) – tłumaczenie: „Wszystko za życie”;
• „Married… with Children” – tłumaczenie: „Świat według Bundych”.

Niektórych tytułów jednak translatorzy nawet nie próbują tłumaczyć. Tak było np. w przypadku „Pulp Fiction” czy „Whiplash”, które nie doczekały się polskich odpowiedników i z wielkim sukcesem przyjęły się w naszym kraju w oryginalnej wersji.