Tłumaczenie ustne – na czym właściwie polega?

Spis Treści:

Zawód tłumacza nie należy do prostych, wymaga bowiem nieustannego doszkalania się zarówno w języku obcym, jak i ojczystym. Szczególnie wymagająca jest praca tłumacza ustnego – nie każda osoba posiada predyspozycje do objęcia takiego stanowiska. Na czym polega tłumaczenie ustne i jakie cechy powinien posiadać przyszły tłumacz? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w tym artykule.

Tłumaczenie ustne – na czym polega?

Tłumaczenie ustne polega na dokonywaniu przekładu wypowiedzi na inny język niemal jednocześnie z osobą mówiącą.

Taki typ tłumaczenia umożliwia komunikację między dwoma lub więcej rozmówcami, którzy nie posługują się tym samym językiem.

Tłumacz ustny może zostać wynajęty do przekładu podczas konferencji o charakterze międzynarodowym, w celach biznesowych (komunikacja pomiędzy dwiema lub kilkoma zagranicznymi spółkami), podczas konferencji prasowych, wykładów czy postępowania przed sądem.

O ile tłumaczenie pisemne pozwala na powrót do tekstu i naniesienie poprawek, o tyle podczas przekładu „na żywo” nie ma miejsca na wątpliwości, nieścisłości czy pomyłki.

Rodzaje tłumaczeń ustnych – tłumaczenie konferencyjne

Tak jak tłumaczenie pisemne może być zwykłe lub przysięgłe, tak przy przekładzie ustnym również mamy do czynienia z różnymi rodzajami tłumaczenia. Translator może dokonać przekładu konsekutywnego lub symultanicznego. Co to oznacza w praktyce?

  • Tłumaczenie konsekutywne, czyli odroczone w czasie. Tłumacz wysłuchuje przemówienia danej osoby w całości lub fragmentach (gdy np. mówca robi przerwy), w tym czasie wychwytuje najważniejsze informacje i sporządza notatki. Następnie odtwarza wypowiedź w języku docelowym.
  • Tłumaczenie symultaniczne następuje w trakcie przemówienia. Tłumacz dokonuje przekładu na bieżąco podczas wygłaszanej mowy. Musi mieć do tego odpowiednie zaplecze (dźwiękoszczelna kabina, mikrofon i słuchawki), a także powinien pracować w duecie z innym tłumaczem (zmieniać się co jakiś czas).

Pozostałe rodzaje tłumaczeń ustnych

Powyżej wymieniliśmy formy tłumaczenia ustnego stosowane najczęściej w przypadku konferencji czy spotkań handlowych. Oprócz tego wyróżniamy także szereg innych rodzajów tłumaczeń ustnych. Zalicza się do nich m.in.:

  • Tłumaczenia szeptane – przekład następuje bez użycia specjalistycznego sprzętu (jak przy tłumaczeniu symultanicznym) – tłumacz ściszonym głosem przekazuje translację osobie zalecającej lub mniejszej grupie uczestników.
  • Tłumaczenia zdanie po zdaniu (liaison) – wypowiedź jest tłumaczona po fragmentach, najczęściej właśnie zdanie po zdaniu. Taka forma tłumaczenia wymaga czasu – mówca musi robić długie przerwy, aby tłumacz zdążył przełożyć treść osobie zlecającej.
  • Tłumaczenia a vista – tłumaczenie ustne następuje po otrzymaniu wersji pisanej przemówienia, zwykle translator nie ma możliwości zapoznać się z tekstem wcześniej.
  • Tłumaczenia ustne sądowe (prawne) – to rola dla tłumaczy przysięgłych, z doskonałą znajomością prawa oraz procedur sądowych. Może odbywać się symultanicznie lub konsekutywnie.
  • Tłumaczenia marketingowe, czyli dla tzw. grupy fokusowej – tłumacz słyszy wypowiedzi grupy fokusowej przez słuchawki i tłumaczy je klientom. Zwykle tłumacz wraz z klientami znajdują się w dźwiękoszczelnej kabinie, oddzielonej od grupy fokusowej lustrem weneckim.
  • Tłumaczenia dla służb publicznych, dotyczące takich dziedzin jak prawo czy medycyna – polega na tłumaczeniu wypowiedzi jednej ze stron, np. lekarza czy prawnika. Tłumacz musi posiadać rozległą wiedzę w danej branży, gdyż ciąży na nim ogromna odpowiedzialność.
  • Tłumaczenie języka migowego – przekład słów mówionych na język migowy dla osób niesłyszących lub niedosłyszących. Takie tłumaczenie może odbywać się zarówno symultanicznie, jak i konsekutywnie.

Tłumacz ustny – jakie cechy powinien posiadać?

Zawód ten wymaga odpowiednich predyspozycji oraz wiedzy, a także niejako wymusza konieczność nieustannego poszerzania zasobu słownictwa (języka obcego i ojczystego). Jakie warunki musi spełniać kandydat na tłumacza ustnego?

Wiedza i doświadczenie

Najważniejsza jest znajomość języka obcego na poziomie mowy ojczystej. Warto też znać dialekty, slang, historię danej mowy czy kulturę kraju. Przydatne w tym celu są studia lingwistyczne, a także różne szkolenia czy kursy.

Sama wiedza i znajomość języka nie wystarczą. Tłumacz ustny powinien także być obeznany z omawianym na spotkaniu zagadnieniem czy dziedziną, której temat dotyczy, co wiąże się ze znajomością języka branżowego.

Dobry tłumacz ustny zna też podstawy psychologii – potrafi interpretować barwę i tonację głosu, a także mowę ciała, by prawidłowo rozumieć przekaz mówcy.

Silna osobowość

Zawód tłumacza, w szczególności ustnego, to często praca pod presją (głównie czasu, ale także prawidłowej interpretacji przekazu), co wiąże się z sytuacjami stresogennymi (nieoczekiwane przerwanie rozmów, zerwanie negocjacji, punkt nieujęty w planie). Tłumacz ustny musi być więc przede wszystkim cierpliwy i przyzwyczajony do presji.

Dyskrecja

Tłumacza ustnego obowiązuje tajemnica zawodowa. Należy więc wiedzieć, co można, a czego nie powinno się mówić osobom trzecim czy innym uczestnikom spotkania.

Nienaganna dykcja

Z racji wykonywanego zawodu, tłumacz ustny musi sprawnie posługiwać się językiem. Nie ma tu miejsca na wady wymowy typu jąkanie czy seplenienie. Tłumacz ma dokonywać przekładu wyraźnie i bez niejasności.

Ciekawość

Niektóre zlecenia następują dość nagle, wymagają konieczności przemieszczenia się – czasem daleko od domu. Tłumacz ustny nie powinien się bać podróżowania, poznawania różnych kultur i ludzi. Utrzymywanie dobrych relacji międzyludzkich jest w tym zawodzie istotne.

Dobra pamięć

Pamięć krótkotrwała jest w szczególności pożądana w przypadku tłumaczeń konsekutywnych, gdzie przekładu dokonuje się w odroczonym czasie. Trzeba pamiętać kontekst wypowiedzi, aby ją odpowiednio zinterpretować.

Podzielność uwagi

Niekiedy podczas spotkań tłumacz ustny dokonuje przekładu wypowiedzi kilku osób podczas wymiany zdań, np. podczas negocjacji. W tym wypadku również musi odznaczać się podzielnością uwagi, by nie przegapić istotnych kwestii.

Ile zarabia tłumacz ustny?

Ceny za godzinę pracy tłumacza ustnego są różne, ale szacuje się średnią stawkę 200 zł/h. Wiele zależy jednak od rodzaju tłumaczenia, potrzebnego sprzętu, kosztów dotarcia na miejsce itp.

Cena za godzinę tłumaczenia symultanicznego może wahać się między 150 zł a 900 zł (koszt rośnie, gdy potrzebna jest np. dźwiękoszczelna kabina i więcej niż jeden tłumacz na miejscu).

Cena za godzinę tłumaczenia konsekutywnego wynosi od 150 zł do 300 zł (zwykle więcej płaci się za pierwszą godzinę, kolejne mogą być tańsze – w zależności od indywidualnych ustaleń warunków z klientem).

Czynniki, które wpływają na wysokość wynagrodzenia, to:

  • poziom trudności języka,
  • doświadczenie tłumacza,
  • rodzaj tłumaczenia,
  • dodatkowy sprzęt,
  • długość trwania spotkania.

Tłumaczenie ustne jest dość trudnym zawodem, wymagającym natychmiastowego działania – nie ma tutaj czasu na pomyłki, niedopowiedzenia czy dwuznaczności. Tłumacz bierze odpowiedzialność za jakość przekładu, a tym samym za przebieg spotkania ze wszelkimi jego konsekwencjami.

Podsumowanie:

  • Tłumaczenie ustne polega na przekładzie tekstu mówionego zwykle w czasie rzeczywistym.
  • Tłumaczenie ustne może być konsekutywne (odroczone w czasie) lub symultaniczne (równoczesne).
  • Inne rodzaje tłumaczeń ustnych: zdanie po zdaniu, a vista, szeptane, medyczne, tłumaczenie języka migowego, dla grupy fokusowej.
  • Tłumacz ustny potrafi pracować pod presją, jest cierpliwy, dyskretny, obiektywny, ma nienaganną dykcję, doskonałą pamięć krótkotrwałą i wykazuje podzielność uwagi.
  • Średnia cena za godzinę pracy tłumacza ustnego wynosi 200 zł. Wiele zależy jednak od rodzaju tłumaczenia czy potrzebnego sprzętu.

Oceń artykuł:

Patrycja Wiącek

Patrycja tworzy różnorodne treści pod SEO, a do wszystkich zadań podchodzi z pełnym zaangażowaniem, rzetelnie i terminowo. Na co dzień mama, żona i pełnoetatowa asystentka w międzynarodowej firmie przemysłowej. W wolnych chwilach zgłębia tajniki pracy Wirtualnej Asystentki.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Ostatnio na blogu

03.12.2024 Nauka Języków
27.11.2024 Tłumaczenia
14.11.2024 Tłumaczenia
08.11.2024 Tłumaczenia
04.11.2024 Tłumaczenia
31.10.2024 Tłumaczenia
24.10.2024 Zawód Tłumacza
11.10.2024 Nauka Języków

Profesjonalne tłumaczenia językowe

Darmowa wycena

Zbuduj karierę z Native Writer

Sprawdź oferty pracy