Slang w języku polskim – czym się charakteryzuje?
W polszczyźnie istnieje wiele odmian środowiskowych języka, używanych przez konkretne grupy społeczne, których rozróżnienie bywa naprawdę trudne. Z tego artykułu dowiesz się, co to jest slang, z jakiego słownictwa się składa i gdzie możesz go usłyszeć.
Czym jest slang?
Slang to potoczna odmiana języka używana w obrębie konkretnej grupy społecznej. Jej członkowie mają wspólne zainteresowania lub środowisko i często są powiązani silnymi więzami.
W slangu prymarną funkcję pełni ekspresja – jego użytkownicy, poprzez swoje komunikaty, chcą wyrazić własne uczucia. Mniej ważny jest zatem profesjonalizm oraz funkcja komunikatywna, będące głównymi elementami języków zawodowych czy żargonów.
W zależności od środowiska, w którym jest używany, można wyróżnić m.in. slang:
- młodzieżowy,
- więzienny,
- studencki,
- kibicowski,
- internetowy.
Charakterystyka slangu
Wyznacznikiem slangu jest jego ograniczony zasięg społeczny – tylko osoby należące do danej grupy będą w stanie biegle się nim posługiwać i używać go w codziennej komunikacji.
Niekiedy jednak pojedyncze słowa pochodzące ze slangu używane są również w języku powszechnym.
Jak powstaje slang?
Repertuar językowy slangu, podobnie jak pozostałych odmian środowiskowych, organizują trzy kategorie socjolektalne: zawodowość, tajność i ekspresywność.
Wyrazy należące do slangu powstają głównie poprzez:
- deformację istniejących słów,
- przypisywanie nowych znaczeń słowom z języka powszechnego,
- zapożyczenia z języków obcych.
Ekspresja występująca w slangu
Słownictwo w grupach środowiskowych i rówieśniczych cechuje przede wszystkim ekspresywność, którą wyznaczają:
- rozbudowana synonimika, np. w slangu studenckim bachnąć, uzupełnić wilgotność, pocieszyć się oznacza „upijać się”,
- neologizmy, np. essa, używany m.in. w sytuacji radości, kiedy coś się udało,
- neosemantyzmy, np. kociarnia, wyraz pochodzący z terminologii żołnierskiej oznaczający w slangu studenckim „studentów I roku”,
- poetyzmy i nazwy własne, np. mercedes w znaczeniu „ładna dziewczyna”.
Slang więzienny, czyli grypsowanie
Grypsera to mowa charakterystyczna dla środowiska przestępców, chociaż w małym stopniu używana także na wolności.
Język ten wciąż ewoluuje i nie w każdym miejscu będzie brzmieć tak samo, przez co nie jest możliwe stworzenie jego pełnego słownika. Znajomość grypsowania ułatwia odnalezienie się w środowisku więziennym.
W pewnym stopniu grypsera wpłynęła również na kształtowanie się slangu młodzieżowego, np. wyrazy dziara oznaczający „tatuaż” czy chawira w znaczeniu „dom” współcześnie używane są przez środowiska młodzieżowe.
Slang młodzieżowy – jak zrozumieć język młodzieży?
Najbardziej zróżnicowanym slangiem, zmieniającym się niemal co pokolenie, jest slang młodzieżowy. Dzisiejsi nastolatkowie niekoniecznie znają słownictwo używane przez ich rówieśników przed kilkoma latami, natomiast osoby w wieku studenckim bardzo często nie rozumieją już slangu stosowanego przez uczniów w szkołach.
Jest to spowodowane ciągłą potrzebą wyróżniania się danej grupy społecznej spośród innych oraz pragnieniem wyrażania, poprzez nowe słownictwo, własnych emocji i myśli. Slang młodzieżowy cechuje także duża spontaniczność – w poczuciu swojej odmienności, nowe pokolenia stwarzają wciąż nowsze nazwy na istniejące już zjawiska czy przedmioty tak, by utrudnić osobom spoza grupy przyswojenie komunikatu. Czy da się zatem zrozumieć, co mówi do nas młodzież?
Młodzieżowe słowo roku
Aby przybliżyć społeczeństwu słownictwo pochodzące ze slangu, Wydawnictwo Naukowe PWN zorganizowało specjalny plebiscyt na Młodzieżowe Słowo Roku, który rozstrzyga, jakie słowo bądź wyrażenie ze slangu młodzieżowego jest najciekawsze, najbardziej oryginalne w danym roku. Plebiscyt trwa od roku 2016 a w kolejnych latach (poza rokiem 2020, w którym konkurs nie został rozstrzygnięty) zwyciężyły następujące określenia:
- sztos,
- XD,
- dzban
- alternatywka,
- śpiulkolot,
- essa,
- rel.
Propozycje wyrazów konkursowych przesyłane są przez użytkowników, jednak młodzieżowe słowo roku wyłaniane jest przez jury, w którego skład wchodzą językoznawcy oraz znawcy kultury.
Podsumowanie:
- Slang to potoczna odmiana języka, używana przez wyodrębnioną grupę ludzi, którą łączą wspólne zainteresowania czy środowisko.
- W skład słownictwa slangowego wchodzą m.in. neologizmy, neosemantyzmy, poetyzmy i synonimy.
- Wyróżnia się m.in. slang młodzieżowy, internetowy, studencki czy kibicowski.
- Formą slangu jest także grypsera – język używany głównie przez środowiska więzienne.
- Od 2016 roku organizowany jest plebiscyt na Młodzieżowe Słowo Roku, który wyłania najciekawsze wyrazy pochodzące ze slangu młodzieżowego.
Oceń artykuł:
Dodaj komentarz