Egzamin na tłumacza przysięgłego – jak wygląda?

Kim jest tłumacz przysięgły?

Jego zadaniem jest przekład dokumentów mających moc prawną, takich jak akty notarialne, wyroki sądowe, umowy czy świadectwa. Tłumacz przysięgły może także poświadczać tłumaczenia wykonane przez inne osoby, gwarantując zgodność przekładu z oryginałem. Aby zdobyć te uprawnienia, konieczne jest zdanie egzaminu państwowego, a także spełnienie wymagań formalnych określonych przez ustawę o zawodzie tłumacza przysięgłego.

Po uzyskaniu tytułu tłumacz zostaje wpisany na Listę tłumaczy przysięgłych, prowadzoną przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Jest to oficjalny rejestr, który umożliwia odnalezienie tłumacza przysięgłego w konkretnym języku i lokalizacji.

Jak wygląda egzamin na tłumacza przysięgłego?

Poniżej znajdziesz informacje o kluczowych elementach egzaminu, które pomogą Ci lepiej przygotować się do tego wyzwania.

Struktura egzaminu

Egzamin na tłumacza przysięgłego składa się z dwóch części: pisemnej i ustnej. Każda z tych części charakteryzuje się konkretnymi wyzwaniami i wymaganiami.

Część pisemna

Kandydaci tłumaczą teksty z różnych dziedzin. Egzamin trwa cztery godziny i obejmuje tłumaczenie czterech tekstów:

• dwóch z języka polskiego na język obcy, w tym jeden tekst prawniczy,
• dwóch z języka obcego na język polski, w tym jeden tekst prawniczy.

Podczas egzaminu kandydaci mogą korzystać z następujących przedmiotów:

• słowniczki i leksykony własnego autorstwa (po wcześniejszej akceptacji komisji),
• słowniki dwujęzyczne i słowniki kolokacji,
• długopis, ołówek lub pióro (preferowany czarny kolor),
• jedzenie i picie (pod warunkiem, że nie będą one przeszkadzać innym).

Część ustna

Po pomyślnym zdaniu części pisemnej kandydaci przechodzą do etapu ustnego. W tej części muszą zaprezentować swoje umiejętności tłumaczenia ustnego – konsekutywnego i a vista – z języka obcego na polski oraz z polskiego na język obcy.

Dwa z tych tekstów, analogicznie do egzaminu pisemnego, są dokumentami sądowymi, urzędowymi lub prawniczymi. Teksty do tłumaczenia a vista są dostarczane kandydatowi bezpośrednio przed rozpoczęciem egzaminu, a przyszły tłumacz przysięgły ma 2 minuty na zapoznanie się z nimi.

Dodatkowo kandydat musi wykonać tłumaczenie konsekutywne dwóch tekstów z polskiego na język obcy, w tym jednego tekstu będącego dokumentem sądowym, urzędowym lub prawniczym. Tłumaczenie konsekutywne obejmuje odczyt lub odtworzenie tekstu przez egzaminatora z przerwami na tłumaczenie.

Kwestie praktyczne

Poniżej omówimy najważniejsze kwestie praktyczne związane z egzaminem na tłumacza przysięgłego z punktu widzenia potencjalnych kandydatów.

Koszt

Opłata za egzamin wynosi 800 zł. Należy uiścić ją w terminie siedmiu dni od otrzymania zawiadomienia o wyznaczeniu terminu egzaminu. W tym celu należy wykonać przelew bankowy opatrzony dopiskiem „za egzamin na tłumacza przysięgłego” na konto Ministerstwa Sprawiedliwości:

Biuro Dyrektora Generalnego
Adres: 00-950 Warszawa, Al. Ujazdowskie 11
Nazwa banku: NBP O/O Warszawa
Numer rachunku: 77 1010 1010 0400 1922 3100 0000

Lokalizacja

Egzaminy odbywają się w wyznaczonych miejscach przed komisją egzaminacyjną powołaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości w Warszawie.

Ministerstwo Sprawiedliwości
Departament Zawodów Prawniczych
Wydział Tłumaczy Przysięgłych
Al. Ujazdowskie 11
00-950 Warszawa

Wniosek

Wniosek o przystąpienie do egzaminu należy złożyć pisemnie na adres:

Ministerstwo Sprawiedliwości
Departament Zawodów Prawniczych
Wydział Tłumaczy Przysięgłych
Al. Ujazdowskie 11, 00-950 Warszawa
skr. poczt. 33

Wniosek znajduje się na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości w zakładce „Formularze”.

Egzamin na tłumacza przysięgłego – przykładowe teksty

Podczas egzaminu kandydat może być zobowiązany do tłumaczenia następujących materiałów:

• teksty prawne – umowy, akty prawne, dokumenty sądowe, orzeczenia, pełnomocnictwa,
• teksty urzędowe – formularze, akty urodzenia, ślubu, zgonu, zaświadczenia, dokumenty tożsamości,
• teksty biznesowe – raporty finansowe, umowy handlowe, dokumenty korporacyjne,
• teksty polityczne – wypowiedzi polityków, przemowy, sprawozdania polityczne

Przykładowe teksty egzaminacyjne z języka angielskiego, rosyjskiego, francuskiego, ukraińskiego oraz niemieckiego dostępne są na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości.

Egzamin na tłumacza przysięgłego – pomoce naukowe

Aspirujący tłumacze przysięgli mogą korzystać z następujących podręczników:

• Egzamin na tłumacza przysięgłego. Komentarz, teksty egzaminacyjne, dokumenty (Bolesław Cieślik, Liwiusz Laska, dr Michał Rojewski) – opracowanie opatrzone praktycznymi komentarzami do przepisów ustawy, wzory dokumentów oraz przykładowe teksty egzaminacyjne w ośmiu językach: angielskim, niemieckim, francuskim, rosyjskim, hiszpańskim, czeskim, ukraińskim i arabskim.
• Egzamin na tłumacza przysięgłego w praktyce. Język angielski — analiza językowa (dr hab. Marek Kuźniak, prof. UWr) – dostępny także w innych wersjach językowych. Podręcznik zawiera 1259 przykładów pojedynczych słów, zwrotów oraz większych konstrukcji wybranych spośród tekstów egzaminacyjnych.
• Tłumaczenie poświadczone. Status, kształcenie, warsztat i odpowiedzialność tłumacza przysięgłego (Artur Dariusz Kubacki) – kompendium wiedzy na temat ustanawiania, statusu i odpowiedzialności tłumaczy przysięgłych w Polsce.
• Angielski w tłumaczeniach. Prawniczy + kurs audio MP3 (Roman Gąszczyk) – publikacja zawiera wykładnie terminów prawniczych oraz zadania praktyczne.
• Jak czytać, rozumieć i tłumaczyć dokumenty prawnicze i gospodarcze? Podręcznik dla tłumaczy języka angielskiego (prof. dr hab. Leszek Berezowski) – połączenie słownika, kursu angielskiego oraz wprowadzenia w podstawowe zagadnienia prawne i gospodarcze charakterystyczne dla krajów anglosaskich.

Nie tylko egzamin na tłumacza przysięgłego – dodatkowe wymagania

Zgodnie z przepisami ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego zawód ten może wykonywać osoba, która:

• posiada obywatelstwo polskie albo obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej, EFTA lub Konfederacji Szwajcarskiej,
• zna język polski,
• posiada wykształcenie wyższe (co najmniej na poziomie licencjata),
• ma pełną zdolność do czynności prawnych,
• nie była karana za przestępstwo umyślne, przestępstwo skarbowe lub za nieumyślne przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu obrotu gospodarczego,
• z wynikiem pozytywnym ukończyła egzamin z umiejętności tłumaczenia z języka polskiego na język obcy oraz z języka obcego na język polski.