Angielski brytyjski vs amerykański – najważniejsze różnice
Różnice między angielskim brytyjskim a amerykańskim to nie tylko kwestia akcentu i słownictwa. To także dowód na dynamikę i ewolucję języka. Obie odmiany angielskiego wyznaczyły swoje własne ścieżki, kształtowane przez historię, geografię oraz różnice kulturowe. W tym artykule zgłębimy temat angielskiego brytyjskiego i amerykańskiego, omawiając, skąd się wzięły najpowszechniejsze różnice, na czym polegają i jak przedstawiają się w przykładach.
Angielski brytyjski vs amerykański – skąd wzięły się różnice?
Różnice między angielskim brytyjskim a amerykańskim powstawały na przestrzeni wielu lat wskutek odmienności geograficznych oraz kulturowych.
Brytyjczycy zaczęli rozpowszechniać język angielski w Ameryce, kiedy dotarli tam drogą morską w drugiej połowie XVI wieku. W tym czasie pisownia nie była jeszcze w pełni ustandaryzowana. Dopiero opracowanie pierwszych słowników doprowadziło do ujednolicenia pisowni wyrazów.
W Wielkiej Brytanii pierwszy słownik został wydany w 1755 roku, a w Stanach Zjednoczonych w 1806 roku, jednak dopiero w 1828 roku opublikowano rozszerzoną wersję. Autor, Noah Webster, rzekomo zmienił pisownię słów, aby odróżnić wersję amerykańską od brytyjskiej. Miało to na celu podkreślenie niezależności kulturowej od kraju macierzystego.
Jeśli chodzi o mowę, różnice między amerykańskim i brytyjskim angielskim wystąpiły po przybyciu pierwszych osadników do Ameryki. Oni posługiwali się tak zwaną mową rotyczną, polegającą na wymowie głoski „r” w nagłosie wyrazów. Tymczasem wyższe klasy w Wielkiej Brytanii starały się odróżnić swój sposób wysławiania się od „zwykłych mas” poprzez złagodzenie wymowy głoski „r”. Jako że elita w tamtych czasach była uważana za wzorzec mody, inni zaczęli kopiować ich wymowę, aż w końcu stała się ona powszechnym sposobem wypowiadania się w Anglii.
Angielski brytyjski vs amerykański – różnice
Różnice między amerykańskim a brytyjskich sprowadzają się do następujących obszarów:
- pisownia,
- wymowa,
- słownictwo,
- gramatyka.
Pisownia
Pisownia języka angielskiego różni się od siebie w obu wariantach. Brytyjczycy często stosują tradycyjną pisownię, zachowując „ou” i „tre” w wyrazach takich jak „colour” i „centre”, podczas gdy Amerykanie preferują uproszczoną formę, pisząc „color” i „center”. Oto najczęściej spotykane różnice w zakresie pisowni w obu dialektach.
Wymowa
Wymowa to jedna z najłatwiej zauważalnych różnic między oboma dialektami. W brytyjskim angielskim często słyszymy przeciągnięte, zmiękczone „r” na końcu wyrazów (co jest szczególnie charakterystyczne dla dialektu Cockney). W amerykańskim angielskim „r” jest wymawiane wyraźniej, ale popularne jest pomijanie wydłużonych w brytyjskiej wymowie dźwięków. Ma to miejsce np. w wymowie słowa new, które w amerykańskim angielskim jest wymawiane jak „nu”, a w brytyjskim „nju”.
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy po spółgłosce „r” znajduje się a, e, y, i, o lub u.
Słowo „car”:
- Brytyjski: „Car” (wymawiane jako „cah”).
- Amerykański: „Car” (wymawiane jako „car”, z wyraźnym „r”).
Słownictwo
Angielski brytyjski i amerykański różnią się również w zakresie terminologii. Dane rozbieżności wynikają z postępu technologii, a także uwarunkowań historycznych i kulturowych. Przykładowo, pojazd ciężarowy w brytyjskim angielskim to „lorry”, natomiast taką samą ciężarówkę w Stanach określa się mianem „truck”, a „flat”, czyli mieszkanie w brytyjskim, to „apartment” w amerykańskim. Oto inne różnice w zakresie słownictwa.
Gramatyka
Poza kwestiami związanymi z pisownią i słownictwem w brytyjskim i amerykańskim angielskim występują także pewne różnice pod względem gramatyki.
Liczba mnoga i pojedyncza
Rzeczowniki zbiorowe w amerykańskim angielskim występują w liczbie pojedynczej (np. The team is playing). Z kolei w brytyjskim angielskim rzeczowniki zbiorowe mogą występować zarówno w liczbie pojedynczej, jak i mnogiej, aczkolwiek najczęściej stosuje się liczbę mnogą (np. The team are playing).
Formalny ton
Ponadto Brytyjczycy częściej stosują formalny ton wypowiedzi, np. „shall”, podczas gdy mieszkańcy Stanów Zjednoczonych preferują bardziej nieoficjalne formy, takie jak „will” lub „should”.
Gotten, get i got
W języku angielskim amerykańskim nadal funkcjonuje wyrażenie „gotten” jako imiesłów bierny od słowa „get”, z którego Brytyjczycy już dawno zrezygnowali na rzecz „got”.
At, on i in
W brytyjskim angielskim „at” stanowi przyimek w odniesieniu do czasu i miejsca. Tymczasem w amerykańskim angielskim przyimek „on” stosowany jest w odniesieniu do czasu, a przyimek „in” do określenia miejsca.
Past Simple vs Present Perfect
W brytyjskim angielskim częściej stosuje się konstrukcje czasu Present Perfect w sytuacjach, w których coś ma wpływ na teraźniejszość – „I’ve lost my keys”. Z kolei w amerykańskim angielskim częściej stosuje się Past Simple – „I lost my keys”.
Podsumowanie:
- Początkowo różnice między angielskim brytyjskim a amerykańskim wynikały z chęci uniezależnienia się Amerykanów od Wielkiej Brytanii.
- Różnice te sprowadzają się do rozbieżności terminologicznych i gramatycznych oraz pisowni i wymowy.
- Brytyjską wymowę wyróżnia przedłużanie i zmiękczanie głoski „r”, która jest wyraźniejsza w wariancie amerykańskim.
- Angielski brytyjski i amerykański różnią się pod względem terminologii stosowanej do określenia tych samych rzeczy, zjawisk i produktów.
- W Wielkiej Brytanii częściej stosuje się konstrukcje czasu Present Perfect, podczas gdy Amerykanie często ograniczają się do czasu Past Simple.
Oceń artykuł:
Dodaj komentarz