Interlingua – czym jest i jakie ma zastosowanie?

Czym jest interlingua?

Zalicza się go do grupy języków naturalistycznych, czyli takich, które utworzone zostały w celu oddania najczęściej występujących cech wspólnych grupy spokrewnionych ze sobą języków – głównie z zakresu morfologii i leksyki. Wśród istniejących języków sztucznych naturalistycznych wyróżnić warto również:

• latino sine,
• occidental,
• międzysłowiański,
• flexione.

Docelowo interlingwa miała być uniwersalnym, pomocniczym językiem używanym i rozumiany na całym świecie, którego bierne opanowanie nie stanowiłoby trudności dla osób znających język z danej grupy językowej, na podstawie której powstał język pomocniczy.

Najważniejsze cechy interlingwy

Sztuczny język wyróżnia regularna i prosta gramatyka oparta na gramatykach romańskich, dzięki czemu język ten jest łatwy do nauczenia i zrozumiały nawet dla osób, które nigdy nie miały z nim do czynienia. Międzyjęzyk łączy w sobie cechy języków źródłowych, wyróżnia go przejrzyste słowotwórstwo oraz nieskomplikowane zasady gramatyczne, między innymi:

• tworzenie większości czasowników poprzez dodanie końcówki -ar,
• tworzenie przysłówków poprzez dodanie końcówki -mente,
• brak odmiany przez rodzaje większości rzeczowników,
• brak odmiany przymiotnika.

Interlingua zapisywana jest za pomocą alfabetu łacińskiego, z kolei jej wymowa podobna jest do wymowy włoskiej czy hiszpańskiej.

Jak powstał język interlingua?

Praca nad sztucznym językiem, który byłby zrozumiały dla większości narodów oraz powszechnie używany na całym świecie, trwała od lat 20. XX wieku.

Przez ponad ćwierć wieku nad stworzeniem międzyjęzyka pracowało kilkudziesięciu lingwistów. Jednak za ojca interlingwy uważa się amerykańskiego językoznawcę niemieckiego pochodzenia – dr. Aleksandra Gode’a, który był redaktorem pierwszego słownika języka interlinguy oraz współautorem jego gramatyki.

Materiał językowy, z którego składa się interlingwa, jest zatem połączeniem języków kilku kontynentów, takich jak:

• angielski,
• francuski,
• hiszpański,
• portugalski,
• włoski,
• rosyjski,
• niemiecki.

Naukowcy opracowujący międzyjęzyk wyodrębnili z wymienionych wyżej języków etnicznych najczęściej pojawiające się słowa, które później włączone zostały do słownika interlinguy.

Zastosowanie interlingwy

Opanowanie uniwersalnego zasobu leksykalnego interlinguy oraz jej uproszczonej gramatyki, stanowiącej niejako podstawową bazę dla innych gramatyk romańskich, ułatwia i przyspiesza naukę języków spokrewnionych z interlingwą.

Współcześnie interlingua wykorzystywana jest również w tłumaczeniach jako język pomocniczy. Na początku wykonywany jest przekład oryginalnego tekstu na interlingwę, następnie z interlingwy tekst tłumaczony jest do języka docelowego. Takie tłumaczenie wymaga zwykle wnikliwej redakcji i korekty, jednak jest to nieskomplikowany sposób na ułatwienie i przyspieszenie całego procesu.

Interlingwa i jej rola

Specjaliści wskazują na kilka ważnych funkcji interlinguy, świadczących o jej wartości:

• Rola kulturotwórcza – znajomość tego międzyjęzyka pomaga posługiwać się ojczystą mową w bardziej świadomy sposób.
• Poznanie podstawowych zasad języków klasycznych – osoby, które nigdy nie uczyły się łaciny czy greki, mogą chociaż częściowo poznać wzorzec owych języków.
• Łatwość porozumiewania się w krajach takich jak Włochy czy Francja – pomaga w tym brzmienie wyrazów oraz nieskomplikowana gramatyka, które pozwala rodzimym mieszkańcom tych państw rozumienie z pozoru obcego języka.

Potencjał interlingwy

Początkowo powszechny międzyjęzyk jawił się jako niezwykłe ułatwienie, usprawniające komunikacje ludzi na całym świecie. Osoby znające podstawy języków romańskich mogą nauczyć się jego zasad już w kilkanaście dni, co nie jest możliwe w przypadku innych, etnicznych języków.

Mimo ogromnego potencjału, by język sztuczny stał się językiem międzynarodowym, wykorzystywanym w handlu czy w medycynie, nie został on wystarczająco rozpowszechniony.

Przyszłość interlingwy

Ze względu na przyzwyczajenie do języków etnicznych oraz niewielki odsetek placówek edukacyjnych, które nauczałyby interlingwy, język ten jest coraz mniej używany na arenie międzynarodowej. Początkowo najczęściej wykorzystywany był w środowisku medycznym, jednak współcześnie wypiera go głównie język angielski, będący jednym z najważniejszych języków w powszechnej komunikacji.

Mimo że język angielski nie jest uniwersalny ani łatwy do opanowania jak międzyjęzyk, jego znajomość pozwala na porozumiewanie się niemal w każdym kraju. To język powszechnie używany w handlu, produkcjach filmowych czy muzyce, ale także w nauce i edukacji. Jego popularność zepchnęła na dalszy plan stworzony sztucznie język, przez co interlingwa nie miała szansy osiągnąć celów, wyznaczonych przez jej twórców.